Pandemia COVID-19 diametralnie zmieniła życie wielu z nas. Nieustanny strach o zdrowie swoje i najbliższych odcisnął wyraźne piętno na zdrowiu psychicznym obywateli.
Powikłania COVID a zdrowie psychiczne?
Z badania przeprowadzonego przez naukowców z Wielkiej Brytanii wynika, że około 20% pacjentów, którzy w przeszłości przebyli zakażenie wirusem SARS CoV-2 posiadało dwukrotnie wyższe szanse rozwoju chorób psychicznych niż osoby zdrowe. W tej grupie pacjentów najczęściej identyfikowano zaburzenia lękowe, depresję czy początki demencji. Opisywane badania zostały opublikowane łamach czasopisma The Lancet Psychiatry, a ich wyniki zostały potwierdzone przez doniesienia opublikowane przez badaczy z Ekwadoru. Drugi przytoczony dokument wskazał, że wśród tej grupy pacjentów najczęściej identyfikowano lęk, bezsenność, depresję oraz zespół stresu pourazowego [1], [2].
Naukowcy nadal pracują nad dokładnym wyjaśnieniem korelacji pomiędzy występowaniem infekcji SARS CoV-2 a zaobserwowaniem objawów ze strony układu nerwowego. Aktualnie uważa się, że demencja, splątanie, zawroty głowy czy majaczenie mogą mieć swoje podłoże w zmniejszonej efektywności transportu tlenowego w ciele chorego. Zbyt mała ilość tlenu docierająca do mózgu może przyczynić się do rozwoju obrzęku tkanki mózgowej i uszkodzenia mózgowych naczyń krwionośnych [3].
Warto podkreślić, że zgodnie z aktualnym stanem wiedzy wspomniane objawy dotykają znacznie częściej pacjentów, którzy doświadczyli infekcji wirusem SARS CoV-2, niż tych zaszczepionych [3].
Choroby psychiczne w trakcie pandemii
Uważa się, że rozwój zaburzeń psychicznych, jest mocno powiązany z silnym stresem i lękiem, które wynikają ze zdiagnozowanej jednostki chorobowej. Całość potęgowana jest koniecznością izolacji, sprawiającą, że pacjent może czuć się odrzucony przez społeczeństwo i napiętnowany. Walka o powrót do zdrowia może być czynnikiem obciążającym psychicznie zarówno dla chorych (doświadczających objawów umiarkowanych i silnych), jak i dla ich najbliższych.
Opisywane objawy mogą pojawiać się również krótko po zakończeniu izolacji wywołanej COVID-19. Utrudniają one powrót do codziennych obowiązków i pozostawione bez odpowiedniej interwencji specjalistycznej, mogą przerodzić się w zagrażające zdrowiu choroby.
Dlatego też szczególnie ważne jest otoczenie dodatkową troską osoby, które powracają do zdrowia po przebytej infekcji wirusem SARS CoV-2. Warto zasugerować im, że doświadczane obniżenie nastroju jest dość częstym powikłaniem choroby, które z czasem powinno ustąpić. Jeżeli nasilenie symptomów jest zbyt duże, warto zasugerować kontakt ze specjalistą. Zaproponuje on rozpoczęcie terapii lub wdroży leczenie, które umożliwi szybszy powrót do zdrowia.
Dostęp do specjalistów i terapeutów.
Niewątpliwą niedogodnością aktualnej sytuacji epidemiologicznej jest ograniczony dostęp do medyków i terapeutów. Sytuacja ta doprowadziła do tego, że niektóre osoby, pozostające przed wybuchem pandemii pod regularną kontrolą specjalistów musiały zrezygnować z leczenia. Przyczyniło się to do obniżenia komfortu życia u tych obywateli i szacuje, że mogło zaostrzyć zdiagnozowane choroby.
Warto podkreślić, że branża usług medycznych dość szybko przystosowała się do pandemicznej rzeczywistości. Dlatego też, spotkania z terapeutami czy lekarzami (w uzasadnionych przypadkach) mogą odbywać się zdalnie [4]. Zmniejsza to ryzyko zakażenia COVID-19 i umożliwia stałą kontrolę wielu jednostek chorobowych.
Źródła:
[1] C. Paz et al., “Anxiety and depression in patients with confirmed and suspected COVID‐19 in Ecuador,” Psychiatry Clin. Neurosci., p. 10.1111/pcn.13106, Jul. 2020, doi: 10.1111/pcn.13106.
[2] M. Taquet, S. Luciano, J. R. Geddes, and P. J. Harrison, “Bidirectional associations between COVID-19 and psychiatric disorder: retrospective cohort studies of 62 354 COVID-19 cases in the USA,” Lancet Psychiatry, vol. 8, no. 2, pp. 130–140, Feb. 2021, doi: 10.1016/S2215-0366(20)30462-4.
[3] M. Husain, “COVID and the brain,” Brain, vol. 144, no. 12, pp. 3545–3546, Dec. 2021, doi: 10.1093/brain/awab421.
[4] “Zasady korzystania z porad lekarskich | Pacjent.” https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/nowe-zasady-korzystania-z-porad-lekarskich (accessed Jan. 03, 2022).
