Depresja dwubiegunowa – co to jest?

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) w przeszłości była określana mianem psychozy maniakalno-depresyjnej – nazwa ta niezwykle trafnie odzwierciedla sens występującego zaburzenia. Osoby cierpiące z powodu choroby dwubiegunowej borykają się z problemem cyklicznych wahań nastroju i zmian samopoczucia, które charakteryzują się dużą zmiennością i poziomem intensywności. Większość przypadków ChAD składa się z następujących po sobie epizodów:

• depresji,
• stanu maniakalnego,
• zaburzeń hipomanii,
• stanu mieszanego.

Pomiędzy poszczególnymi etapami choroby dwubiegunowej następuje krótszy lub dłuższy czas remisji zaburzenia, w którym pacjenci funkcjonują normalnie i bez dokuczliwych objawów.

Jakie są przyczyny i objawy depresji dwubiegunowej?

Symptomy zaburzeń dwubiegunowych są bezpośrednio związane z aktualnym epizodem pacjenta. Osoby znajdujące się w stanie depresji przejawiają oznaki charakterystyczne dla tej choroby m.in. obniżenie nastroju, pogorszoną samoocenę, brak energii, brak apetytu, trudności z zasypianiem, utrzymujące się uczucie zmęczenia i brak motywacji czy też niezwykle silnie poczucie przygnębienia. Zupełnie inaczej jest w przypadku epizodu maniakalnego – pacjentów rozpiera energia, odznaczają się dużą kreatywnością i pozytywnym myśleniem, mają mniejszą potrzebę snu i przejawiają sporą pewność siebie. Nierzadko w stanie maniakalnym mogą podejmować rozmaite decyzje w sposób lekkomyślny, co może mieć mniej lub bardziej niekorzystne efekty w przyszłości. Po nim następuje stan hipomanii, który odznacza się zmniejszoną intensywnością wspomnianych objawów.

Niezwykle problematyczny jest epizod mieszany. Jak wskazuje sama nazwa, jest to stan, w którym chory doznaje nieregularnych zmian nastroju – często w trakcie jednego dnia samopoczucie może ulec diametralnej zmianie i w zaledwie kilku godzin pacjent przechodzi od depresji do silnej manii. Epizody mieszane są wyjątkowo męczące dla chorych, a dla osób nieznających diagnozy pacjenta jego zachowanie może wydawać się bardzo dziwne i rodzić brak zrozumienia.

ChAD podobnie jak choroba depresyjna i inne zaburzenia zdrowia psychicznego są rezultatem oddziaływania różnych czynników. Przypuszczalne przyczyny depresji dwubiegunowej to:

• predyspozycje genetyczne,
• długotrwałe oddziaływanie stresu,
• nadużywanie alkoholu bądź narkotyków,
• zaburzenia snu i rozregulowanie rytmu dobowego,
• brak równowagi pomiędzy odpoczynkiem a pracą np. pracoholizm,
• nieprawidłowości związane z produkcją i wydzielanie neurotransmiterów,
• rezultat silnych emocji np. strata bliskiej osoby, zdiagnozowanie poważnej choroby.

Leczenie depresji dwubiegunowej

Walka z psychozą maniakalno-depresyjną ma charakter interdyscyplinarny – podobnie jak w przypadkach innych zaburzeń kondycji psychicznej niezbędne jest zaangażowanie kilku specjalistów. Podstawą leczenia jest połączenie farmakoterapii lekami psychotropowymi z psychoterapią i psychoedukacją. W niektórych przypadkach leczenie może okazać się bardziej kompleksowe np. wymagać terapii odwykowej w sytuacji, gdy podłożem choroby dwubiegunowej jest alkoholizm lub uzależnienie od narkotyków.

Bibliografia:

1. Ferensztajn E., Rybakowski J. „Etapy przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej.” Psychaitria Polska 2012, 46(4): 613-626.
2. Rybakowski J. „Koncepcja spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej.” Psychiatria 2008, 5(3): 75-82.
3. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/choroba-afektywna-dwubiegunowa-jak-ja-rozpoznac
4. https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69890,choroba-afektywna-dwubiegunowa