Depresja to niezwykle częsta choroba psychiczna, która moża występować w rozmaitych postaciach. Jednym z nich jest depresja maniakalna. Czym się charakteryzuje oraz jakie są jej objawy?
Depresja maniakalna – co to jest?
Choroba zwana depresją maniakalną jest często nazywana chorobą afektywną dwubiegunową, psychozą maniakalno-depresyjną czy też cyklofrenią. Zaburzenia afektywne dwubiegunowe to wyjątkowo poważne zaburzenie psychiczne, które polega na połączeniu depresji z psychozą maniakalną. Charakterystyczną cechą jest wspomniana dwubiegunowość – osoby chore doznają naprzemiennych epizodów nadmiernego pobudzenia psychoruchowego ze współtowarzyszącą mu euforią (faza maniakalna), aby po czasie doszło do wyraźnego pogorszenia nastroju i obniżenia ilości energii (faza depresyjna). Pomiędzy epizodami występuje remisja, czyli okres pozbawiony jakichkolwiek dolegliwości i odznaczający się mniejszą lub większą stabilnością psychiczną.
Podobnie jak w innych zaburzeniach psychicznych, tak samo i depresja maniakalna może być uwarunkowana rozmaitymi przyczynami. Specjaliści wskazują tu zarówno na indywidualne predyspozycje (np. obecność chorób psychicznych w rodzinie, wrodzona nadwrażliwość emocjonalna), przez czynniki środowiskowe (np. wykluczenie społeczne, nałóg, kiepska sytuacja ekonomiczna, nadmierny stres uwarunkowany pracą), a skończywszy na czynniki biologiczne (np. wrodzone upośledzenie produkcji neuroprzekaźników jak dopamina czy serotonina, bezsenność).
Depresja maniakalna – objawy
Symptomy depresji maniakalnej należy podzielić na dwie grupy – pacjent w każdej fazie choroby przejawia zgoła odmienne objawy, które rzutują na jego możliwościach w zakresie codziennego funkcjonowania.
Mania – objawy fazy maniakalnej w chorobie afektywnej dwubiegunowej
Mania to stan dużego poziomu energii, wyraźnego pobudzenia, a nawet i wzmożonej drażliwości. Euforia czy też mania, w której znajduje się pacjent, powoduje maksymalne skoncentrowanie się na realizacji określonych czynności np. przesadne zaangażowanie się w pracę, nawet kosztem snu i nadmiernego zmęczenia psychofizycznego. Mania jest o tyle niebezpieczna, że ogromne pokłady witalności u chorego mogą go doprowadzić do podejmowania dziwnych, nieuzasadnionych decyzji i podejmowania inicjatywy w zadaniach przez uprzedniego przemyślenia późniejszych skutków. Okres manii może doprowadzić chorego do stanu psychozy. Lżejszą postacią manii jest tzw. hipomania, która odznacza się niższą intensywnością i znacznie krótszym czasem trwania – zwykle nie jest też tak dotkliwa dla pacjenta i praktycznie nigdy nie stwarza zagrożenia pojawienia się stanów psychotycznych.
Depresja – objawy fazy depresyjnej podczas depresji maniakalnej
Faza depresyjna u osób z cyklofrenią jest zdecydowanie silniejsza aniżeli w przypadkach zwykłej depresji. Powodem tego jest niezwykle gwałtowne obniżenie nastroju z uprzedniej fazy maniakalnej. Przesadny smutek, wycofanie, poczucie bezradności i beznadziei, problemy ze snem, utrata apetytu mogą utrzymywać się przez kilka miesięcy i ulegać stopniowemu nasileniu. Szczególnie niebezpieczna jest faza depresyjna, w której pojawia się żal związany z decyzjami lub działaniami, które miały miejsce podczas manii. W takich sytuacjach dochodzi do szczególnego wzrostu ryzyka prób samobójczych i zachowań autoagresywnych (np. samookaleczenie). Bardzo częstym problemem jest utrzymujący się stan otępienia i przemęczenia, który może spowodować długie wycofanie chorego z życia społecznego i doprowadzić do zerwania kontaktów towarzyskich.
Bibliografia:
- Panasiuk B., Panasiuk K., Panasiuk AA. „Zaburzenia depresyjne i afektywne (diagnoza, terapia i profilaktyka).” Zeszyty Naukowe Gdańskiej Szkoły Wyższej 2018, 21(4): 49-64.
- Ferensztajn E., Rybakowski J. „Etapy przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej.” Psychiatria Polska 2012, 46(4): 613-626.
- Mączka G., et al. „Lekarze i pacjenci wobec choroby afektywnej dwubiegunowej – czy myślimy podobnie?.” Psychiatria Polska 2009, 43(3): 301-312.
- Rybakowski J. „Choroba afektywna dwubiegunowa u progu XXI w.” Przewodnik Lekarza 2002, 5(9): 19-24.
