Postęp medycyny i dbałość o zdrowie człowieka spowodowały znaczący wzrost populacji osób starszych. Jednak w badaniach epidemiologicznych obserwuje się wzrost częstości występowania zaburzeń depresyjnych oraz kłopotów ze snem w tej grupie osób, tj. po 65 roku życia. Zaburzenia te są coraz bardziej powszechne. Czy to depresja, czy słaba jakość snu – obniżają standard życia. Powodują one często wycofanie społeczne, problemy z koncentracją i funkcjami poznawczymi. Dlatego też medycyna spieszy z pomocą.
Depresja u osób starszych często wiąże się nie tylko z pogorszeniem jakości życia, ale wpływa także na przebieg i rezultaty terapii schorzeń somatycznych.
Właściwości trazodonu
W leczeniu depresji i zaburzeń snu u osób starszych stosuje się często trazodon. Jest to lek należący do grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny blokującego receptory serotoninergiczne (SARI-serotonin antagonist and reuptake inhibitors). Jest lekiem stosowanym przez minimum 4 tygodnie, w dwóch dawkach. To bardzo skuteczna substancja, która znalazła zastosowanie w leczeniu zespołów depresyjnych, depresji z bezsennością, lękiem czy niepokojem i depresji u osób starszych. Jest bardzo dobrze tolerowany przez organizm.
Mechanizm działania
Trazodon powoduje zahamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny oraz zmniejszenie ilości receptorów serotoninergicznych 5-HT2 i 5-HT1A. Dzięki temu powoduje wzrost stężenia serotoniny i aktywację przewodnictwa serotoninergicznego, którego zaburzenie leży u podstaw zaburzeń depresyjnych. Lek ten, wykazuje także słabe działanie cholinolityczne, histaminergiczne H1 i α-adrenolityczne.
Działania niepożądane
W związku z mechanizmem działania leku może on powodować senność, znużenie, zawroty głowy, osłabienie. Trazodon może przyczyniać się do hipotonii, zaburzeń sercowych i seksualnych. Jest to jednak lek, który bardzo rzadko powoduje nudności, zaparcia czy problemy z oddawaniem moczu ze względu na słabe działanie cholinolityczne.
Dlaczego stosujemy go u osób starszych?
Trazodon jest bezpiecznym lekiem do stosowania u osób powyżej 65 roku życia. Ze względu na szeroki profil działania farmakodynamicznego, może być stosowany w rozległym spektrum terapii. Wszystkie leki przeciwdepresyjne z wyjątkiem trazodonu powodują hamowanie fazy snu REM. Ze względu na słabe działanie cholinolityczne lek nie wywołuje skutków ubocznych, które mogą okazać się bardzo niebezpieczne dla osoby starszej i często prowadzą do otępienia.
U osób po 65 roku życia zaleca się ograniczenie cholinolityków. Są one wymieniane jako leki I grupy listy Beersa. Lista ta wskazuje grupy leków szczególnie niebezpieczne dla populacji geriatrycznej. Ryzyko stosowania tych preparatów może być bowiem większe niż przewidywane korzyści. Trazodon stanowi jednak alternatywę dla wymienianych w tej grupie parasympatykolityków. Jego zażywanie nie wiąże się bowiem z ryzykiem uzależnienia, sedacji czy też paradoksalnego pobudzenia. Stanowi on bezpieczną formę leczenia depresji i bezsenności u osób starszych.
Źródła:
[1] Janiec W., Kompendium Farmakologii, 2021, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
[2] Psychiatria Polska, 2011, tom XLV, numer 4, 611–625, Marek Jarema, Dominika Dudek, Jerzy Landowski, Janusz Heitzman, Jolanta Rabe-Jabłońska, Janusz Rybakowski
[3] Potentially harmful drugs in the elderly: Beers list and more. Pharmacist’s Letter/Prescriber’s Letter 2007; 23(9): 230907.
[4] https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/kryterium-beersa-czyli-jakich-lekow-nalezy-unikac-u-osob-starszych-i-dlaczego/
