Depresja jest chorobą wymagającą stosowania środków farmakologicznych. Choć antydepresanty wykazują dużą skuteczność w przeciwdziałaniu niedogodnościom, to ich użycie niesie za sobą szereg skutków ubocznych. Jednym z działań niepożądanych jest obniżenie libido i rozwój dysfunkcji seksualnych.
Leki o właściwościach przeciwdepresyjnych
Farmakoterapia osób cierpiących na depresję jest wielce indywidualna. Jednym z wyzwań lekarzy jest dobór właściwego środka leczniczego, który zagwarantuje choremu skuteczną poprawę nastroju i pomoże zadbać o optymalne funkcjonowanie w codziennym życiu. Najczęściej używane lek antydepresyjne to:
- Inhibitory monoaminooksydazy (IMAO): Odpowiadają za blokowanie monoaminooksydazy A – enzymu prowadzącego do rozkładu serotoniny
- Ihibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i/lub serotoniny (SNRI i SSRI): Powodują wzrost stężenia serotoniny i/lub noradrenaliny poprzez blokowanie ich zwrotnego wychwytu
- Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD): Również zapobiegają zwrotnemu wychwytowi noradrenaliny i serotoniny, lecz dodatkowo oddziałują na wiele innych receptorów mających istotne znaczenie dla kondycji psychicznej pacjenta
Dlaczego leki przeciwdepresyjne powodują problemy ze sprawnością seksualną?
Terapia antydepresantami nie jest pozbawiona wad. Jednym z najczęstszych skutków ubocznych, które wynikają z użycia leków na depresję, jest występowanie niedogodności określanych mianem dysfunkcji seksualnych. Zwykle są to problemy w postaci osłabionego libido, problemów ze wzwodem i ejakulacją, opóźnieniem występowania orgazmu bądź nieodczuwania dostatecznej satysfakcji ze stosunku. Polekowe dysfunkcje seksualne dotykają sporej części pacjentów – szacuje się że ponad 60% stosujących antydepresanty przejawia objawy seksualnego niedomagania. Co jest tego przyczyną? Przypuszczalnie problemem jest zmniejszenie aktywności dopaminergicznej względem stymulowania szlaków serotoninergicznych. W niektórych przypadkach niedogodności mogą mieć charakter tymczasowy i ustąpić po adaptacji organizmu na działanie leku.
Leczenie farmakologiczne depresji a dysfunkcje seksualne – jak sobie z tym poradzić?
Odstawienie leków nie rozwiązuje problemu, bo stan chorych wymagających farmakoterapii po prostu na to nie pozwala. Specjaliści pracujący z osobami cierpiącymi z powodu depresji opracowują różne strategie postępowania, aby zapewnić pacjentowi dobrą jakość życia intymnego. Przykładowe sposoby, które nie wymagają zmiany dotychczasowego leku:
- zmniejszenie dawki
- opóźnienie przyjmowania na czas po zbliżeniu
- zamierzone omijanie dawek o stałych odstępach w celu obniżenia stężenia preparatu
Innym rozwiązaniem może być zastosowanie środków farmakologicznych, które nie niosą za sobą ryzyka występowania dysfunkcji seksualnych. Przykładem takiego leku jest bupropion, ale jego użycie wiąże się ze wzrostem ryzyka występowania drgawek. Wyjątkowo dobrym rozwiązaniem wydaje trazodon, którego działanie okazuje się wręcz pozytywne na przeciwdziałanie występującym problemom z libido lub erekcją.
Ponadto nie można zapominać, że integralną częścią leczenia depresji jest psychoterapia. Podczas spotkań z terapeutą można skoncentrować się na problemie dotyczącym obniżenia sprawności seksualnej, co pozwoli zaakceptować chwilowe niedogodności i pomoże w uporaniu się z występującymi ograniczeniami.
Bibliografia:
- Wróbel M., Mosiołek A. „Dysfunkcje seksualne w przebiegu zaburzeń depresyjnych.” Psychiatria 2018, 15(1): 39-44.
- Jarema M., et al. „Trazodon – lek przeciwdepresyjny: mechanizm działania i miejsce w leczeniu depresji.” Psychiatria Polska 2011, 45(4): 611-625.
- Murawiec S., Jakima S. „Bupropion-skuteczny lek przeciwdepresyjny o korzystnym profilu działania w sferze seksualnej.” Seksuologia Polska 2007, 5(2): 83-88.
